3 days in Offas Country

Mae hanes yn cwrdd ag antur yng Ngwlad Offa, gyda golygfeydd ysblennydd ar ben y cwbl. Dyma lle adeiladodd brenin o'r 8fed ganrif ddeic neu ffos enfawr i gadw'r Cymry allan—ac yn awr, yn eironig, mae'n fan poblogaidd i gerddwyr o ddwy ochr y ffin.  Nid yw cerdded Llwybr Clawdd Offa, sy'n 177 milltir o hyd, yn golygu cerdded dros dir yn unig, yn hytrach mae’n daith drwy fryniau mwyn, heibio cestyll hynafol, a threfi marchnad ble fyddwch am oedi ac edrych o gwmpas (neu fachu peint o leiaf). P'un a ydych chi'n hoff o fynd am dro hir neu efallai bod yn well gennych ymlwybro ar hyd hen lwybrau’r porthmyn, mae Gwlad Offa’n cynnig cymysgedd perffaith o harddwch golygfeydd, hanes unigryw, a chefn gwlad heddychlon ble fyddwch yn ysu am gael rhagor o amser i chi’ch hun. 

Diwrnod 1: Cerdded yn Ôl Troed y Brenin Offa

Bore

Dechreuwch eich taith yn nhref hyfryd Tref-y-clawdd, yr unig dref sydd wedi'i lleoli'n uniongyrchol ar Glawdd Offa. Dechreuwch eich diwrnod yng Nghanolfan Clawdd Offa, lle gallwch ddysgu popeth am hanes y clawdd a gweledigaeth fawreddog y Brenin Offa i wahanu’r Mers oddi wrth Gymru. Mae'r ganolfan yn darparu arddangosfeydd diddorol ar Lwybr Cenedlaethol Clawdd Offa, 177 milltir o hyd, a'r tirweddau cyfagos.

Tro yn Hwyr yn y Bore  

Dechreuwch wrth fynd am dro ar ddarn byr o Lwybr Clawdd Offa, llwybr cerdded prydferth a hir sy'n cysylltu Cymru a Lloegr. Cerddwch drwy goetiroedd gwyrddion ac ar hyd cribynnau gyda golygfeydd dros y ddwy wlad.  

Os ydych am fynd am dro mwy hamddenol, cerddwch o gwmpas Coedwig Maesyfed gerllaw, lle y dywedir ceir man gorffwys y ddraig olaf yng Nghymru—ychwanegiad hudolus at eich taith gerdded.

Cinio

Mwynhewch ginio harti mewn tafarn draddodiadol Gymreig yn Nhref-y-clawdd. Mae llawer o dafarndai yn yr ardal hon yn cynnig bwyd lleol a chwrw go iawn, sy'n berffaith ar gyfer llenwi’ch boliau ar ôl cerdded drwy’r bore. 

Prynhawn  

Ar ôl cinio, ewch ar daith â golygfeydd hyfryd yn y car neu gerdded i Lanandras, tref farchnad hanesyddol â threftadaeth ddiwylliannol gyfoethog. Ymlwybrwch drwy strydoedd hynod y dref, ymweld â siopau annibynnol, ac amsugno’r awyrgylch dymunol. 

Gwnewch yn siŵr eich bod chi’n stopio ger Llety’r Barnwr, sef amgueddfa Llys Barn Fictoraidd, ble gallwch fyw’r profiad wrth gael cipolwg diddorol ar fywyd yn y 19eg ganrif.

Gyda’r Nos

Dychwelwch i Dref-y-clawdd ar gyfer cinio neu ewch ymlaen i Drefaldwyn, lle gallwch aros mewn tŷ gwely a brecwast hyfryd a mwynhau cinio fferm-i-fwrdd yn un o fwytai clyd y dref.

Diwrnod 2: Cestyll, Cefn Gwlad a Diwylliant

Bore  

Dechreuwch eich diwrnod yn Sir Drefaldwyn, tref farchnad berffaith ei gwedd ac wedi’i thrwytho mewn hanes. Dechreuwch ag ymweliad â Chastell Trefaldwyn, sy’n sefyll fry ar fryn sy'n edrych dros Ddyffryn Hafren. Mae adfeilion y castell yn cynnig golygfeydd trawiadol a chyfle i ddysgu am orffennol canoloesol y rhanbarth.  

Ar ôl cerdded o gwmpas y castell, ewch am dro hamddenol o amgylch strydoedd Sioraidd Trefaldwyn (sydd mewn cyflwr da) ac aros yn y siopau annibynnol lleol, sy'n berffaith ar gyfer codi cofroddion unigryw.

Cinio

Mynnwch ginio mewn tafarn wledig yn y Trallwng, sy'n adnabyddus am ei bwyd lleol blasus. Mae'r Trallwng yn dref brysur sy'n cyfuno’r traddodiadol a’r modern.

Prynhawn  

Treuliwch eich prynhawn yng Nghastell a Gerddi Powis, ychydig y tu allan i'r Trallwng. Rhaid gweld y castell gwych hwn, gyda'i erddi teras byd-enwog, yng Ngwlad Offa. Crwydrwch y castell y tu mewn gyda’i gasgliadau celf cyfoethog, yna crwydro drwy'r gerddi ffurfiol, lle mae terasau Eidalaidd a choed yw wedi'u tocio i greu cefndir cain.  

Fel arall, gallwch fynd ar hyd Rheilffordd y Trallwng a Llanfair am daith llawn golygfeydd drwy gefn gwlad hardd o amgylch Clawdd Offa.

Gyda’r Nos 

Ar ôl diwrnod yn llawn crwydro, mwynhewch swper blasus yn un o'r bwytai braf neu dafarndai cefn gwlad yn yr ardal. Arhoswch dros nos yn y Gelli Gandryll, tref enwog i’r sawl sy’n caru llyfrau. 

Diwrnod 3: Llyfrau, Mynydd Du, a Thiroedd y Gororau

Bore

Dechreuwch eich diwrnod olaf yn y Gelli Gandryll, y cyfeirir ati'n aml fel "Tref y Llyfrau." Treuliwch y bore'n pori drwy’r siopau llyfrau annibynnol niferus sydd ar hyd a lled strydoedd hyfryd y dref. Os fyddwch chi'n lwcus, efallai y bydd eich ymweliad yn cyd-daro â Gŵyl y Gelli, sef gŵyl lenyddol enwog.  

Crwydrwch o gwmpas Castell y Gelli, sy'n cael ei adfer ac a fydd yn dod yn ganolbwynt i weithgareddau diwylliannol a hanesyddol cyn bo hir.

Cinio  

Mwynhewch ginio yn y Gelli Gandryll yn un o'r siopau llyfrau niferus. Mae'r dref yn adnabyddus am ei bwytai hynod lle gallwch ymlacio gyda llyfr da a phryd o fwyd lleol.

Prynhawn

Ar ôl cinio, ewch am dro yn y car neu gerdded tuag at Fynydd Du, sef cadwyn o fynyddoedd dramatig sy'n rhan o'r gororau rhwng Cymru a Lloegr. Crwydrwch ar hyd y tirlun garw, gan fwynhau’r panorama, ac efallai dringo i gopa Penybegwn am olygfeydd syfrdanol.  

I'r rhai sy'n mwynhau seiclo, gallech hefyd fynd am reid ar hyd rhai o'r lonydd tawel a llwybrau ceffyl sy'n creu canghennau allan o Lwybr Clawdd Offa i'r cefn gwlad o'i gwmpas.

Gyda’r Nos

Wrth i'ch taith ddirwyn i ben, gallwch naill ai aros yn y Gelli Gandryll am un noson arall neu fynd yn ôl i Dref-y-clawdd neu'r Trallwng. Dathlwch eich antur yng Ngwlad Offa gyda phryd olaf mewn tafarn neu fwyty cysurus, gan fyfyrio ar y tirweddau trawiadol a'r hanes cyfoethog rydych chi wedi'i brofi.

Gweithgareddau Dewisol

Ewch i grwydro Ffordd Glyndŵr neu un o lwybrau'r porthmyn hynafol eraill sy'n croesi ar hyd a lled Gwlad Offa am ragor o deithiau cerdded oddi ar y llwybr.

Ewch i weld un o'r marchnadoedd tymhorol neu ddigwyddiadau diwylliannol niferus, fel Gŵyl y Gelli neu Ŵyl Gerdd a Chelfyddydau Tref-y-clawdd.ch as the Hay Festival or Knighton’s Music and Arts Festival.